Amsterdam zal groeien tot twee miljoen inwoners. Dat is onvermijdelijk en helemaal niet erg, zegt hoogleraar Zef Hemel. De geschiedenis leert dat Amsterdam een betere stad wordt door uitbreidingen.Uitbreiding van de stad tot twee miljoen inwoners, gaat gewoon gebeuren, zegt Hemel, hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam en bekleder van de Wibautleerstoel voor grootstedelijke vraagstukken. “We zitten nu op ongeveer één miljoen mensen, dan tel ik Amstelveen en Diemen mee. Dat gaat verdubbelen, niet omdat dat moet, maar omdat deze uitbreiding de stad overkomt.”
Grote vraag voor de komende verkiezingen is: voor wie is nog plek in de stad? Op dit moment is de uittocht groot, vorig jaar vertrokken 43.000 mensen uit de stad. Een record. Vooral gezinnen verlaten Amsterdam, omdat ze geen geschikt of betaalbaar huis kunnen vinden. “We sluiten een heleboel mensen uit,” aldus Hemel. Daarnaast klagen de achterblijvers over de enorme drukte in de stad. “Als Amsterdam groeit, zullen we minder overlast ervaren van toeristen.”
Volgens Hemel staat Amsterdam aan het begin van een derde Gouden Eeuw. Ook bij de eerste twee Gouden Eeuwen, de zeventiende en eind negentiende, begin twintigste eeuw, was de druk op Amsterdam erg groot, omdat het succes van de stad, net als nu, veel nieuwe mensen aantrok. Dit leidde in de zeventiende eeuw tot een grote uitbreiding van de stad door de aanleg van de grachtengordel. Begin twintigste eeuw breidde Amsterdam uit met Plan Zuid, ontworpen door architect Hendrik Berlage. “De stad is alleen maar beter geworden door deze uitbreidingen,” aldus Hemel.
Om aan twee miljoen inwoners te komen, moet de stad opnieuw uitbreiden. Hemel ziet mogelijkheden aan de zuidkant, al vormt luchthaven Schiphol een belemmering. “Als we Schiphol in zijn geheel verplaatsen naar Lelystad, ligt de luchthaven niet meer in de weg. Dan kunnen we groeien naar één aaneengesloten stedelijk gebied.”
In deze nieuwe metropool met twee miljoen mensen is ruimte voor iedereen, zegt Hemel. “Ook eind negentiende eeuw worstelde Amsterdam met de vraag voor wie nog plek was in de stad. Amsterdam dreigde rijke inwoners kwijt te raken, die verhuisden naar het Gooi. Daarom ontwierp Berlage de Apollolaan. Voor de lagere inkomens maakte hij ruimte in bijvoorbeeld de Diamantbuurt.
De stad profiteert van zo’n uitbreiding
Met deze uitbreiding verliest Amsterdam definitief haar karakter als compacte stad, een karakter dat veel mensen zo charmant vinden. “We kunnen niet stil blijven staan. De stad profiteert van zo’n uitbreiding. Dan is ineens geen discussie meer nodig over grote openbaar vervoer-projecten, zoals het doortrekken van de Noord/Zuidlijn. Die zijn dan volkomen logisch. Ook de rest van Nederland zal profiteren. We moeten niet zo verkrampt doen.”
Zef Hemel en de UvA organiseren ook dit jaar weer de Amsterdamlezingen. Op maandag 19 februari spreekt fotograaf Kadir van Lohuyzen. Een week later is Max Welling aan de beurt. Hij is hoogleraar Machine Learning aan de Universiteit van Amsterdam
