Volkskoffiehuis dicht, Marqt open: het gaat razendsnel in de Spaarndammerbuurt.

Het Volkskoffiehuis in de Spaarndammerbuurt is niet meer. Wel rijden de bierfietsen door de straat en opent binnenkort een vestiging van luxesupermarkt Marqt. Even verderop verrijzen 36 nieuwe ‘stadwoningen’ voor ruim 750.000 euro per stuk: de transformatie van de volksbuurt gaat razendsnel. Met dank aan de Houthavens. 

Het Volkskoffiehuis was 75 jaar een begrip in de Spaarndammerbuurt. In de hoogtijdagen van de Houthavens kwamen dagloners hier bijeen, op de hoek van de Spaarndammerstraat. De opzichter wees een paar man aan, die dan voor één dag werk hadden. De rest bleef achter en dronk nog een koffie. Ook in de jaren daarna schonk het Volkskoffiehuis betaalbare koffie voor, meestal, de oudere bewoners van de Spaarndammerbuurt. Die nog weten dat dit ooit een volksbuurt was.

Inmiddels staat het Volkskoffiehuis leeg. Nieuwe eigenaren hebben nieuwe plannen: speciaalbier, goede koffie. Ook zij zullen zich richten op de nieuwe, meer kapitaalkrachtige bewoners. Zeker op de nieuwkomers in de Houthavens, aan de overkant van de straat. Daar verrijzen honderden koopwoningen, veelal in het dure segment. Die mensen hebben iets te besteden en zitten niet te wachten op een Volkskoffiehuis.

De Spaarndammerstraat, waarin ik woon, staat symbool voor de veranderingen die de stad ondergaat. Toen ik hier twaalf jaar geleden neerstreek, telde de straat twee cafés en het Volkskoffiehuis. Inmiddels kunnen we terecht in vijftien tenten, van de Pizzabakkers tot een eetcafé, van een tapasbar tot een veganistisch restaurant. De opwaardering van de straat, in vaktermen: gentrificatie, hebben wij met eigen ogen kunnen waarnemen.

Door het opknappen en verkopen van huurwoningen trokken tweeverdieners naar de straat en die trokken weer nieuwe winkels en horeca aan. De veranderingen gaan de laatste jaren erg snel door de aanleg van de Houthavens.

Het vooruitzicht van dit ‘Wassenaar van West’, zoals de wijk al in de volksmond heet, trekt horeca, luxe winkels en investeerders naar de straat. Ondernemer en multimiljonair Reinout Oerlemans, die zijn geld heeft belegd in onder meer ruim vijftig woningen en winkelpanden in de stad, ziet ook kansen in de Spaarndammerstraat, waarin hij onlangs drie winkelpanden heeft gekocht. Onze straat als investeringsobject, veel gekker moet het toch niet worden.

Reinout Oerlemans belegt zijn miljoenen in winkelpanden

Inmiddels is duidelijk dat Marqt in de panden van Oerlemans trekt. Marqt, nog zo’n symbool van de veranderingen. Deze biologische en daardoor duurdere supermarkt trekt doorgaans kapitaalkrachtige klanten. Goed voor de bewoners van de Houthavens, slecht nieuws voor een belangrijk deel van de Spaardammerbuurt, want nog altijd heeft eenderde van de bewoners minder dan 18.000 euro per jaar te besteden. Voor hen is Marqt onbereikbaar, net als de Latte Macchiato die straks geschonken wordt in het Volkskoffiehuis nieuwe stijl.

De winkels en horeca in de Spaarndammerstraat staan meer en meer met hun gezicht naar de Houthavens en met hun rug naar de buurt. Geef ze eens ongelijk, ze willen geld verdienen. En dan hebben toeristen de wijk inmiddels ook ontdekt, getuige de tientallen bierfietsen die elk weekeinde door de Spaarndammerstraat gaan.

Afgelopen zomer schreef ik in Het Parool een groot verhaal over de ontwikkelingen in de Spaarndammerstraat. Dat leverde mij ontzettend veel leuke, maar ook bezorgde reacties op. Niet alleen uit de buurt, maar uit heel de stad. Want de ontwikkelingen in onze straat zijn herkenbaar. Kijk naar de Javastraat, de Jan Evertsenstraat, de Czaar Peterstraat, het gebied rondom de Hallen in West; allemaal buurten die enorm in opkomst zijn.

Het is belangrijk dat deze buurten gemengd blijven, want gentrificatie is een proces van uitsluiting. Uiteindelijk gaat de smaak van welgestelden overheersen en stijgen de prijzen dusdanig dat lagere inkomens de wijk uitvluchten. Dat proces gaat snel. Niet alleen in de Houthavens, inmiddels ook in de Spaarndammerbuurt. Op de plek waar vroeger de Spaarndammerschool stond, verrijst binnenkort een wijk met 36 woningen van meer dan 750.000 per stuk.

Op de plek van de voormalige Spaarndammerschool verrijzen woningen van 750.000 euro

En zo stroomt het geld de buurt in. Op een monotone wijk vol tweeverdieners zit niemand te wachten, dat hoort niet bij de gemengde stad die Amsterdam wil zijn. Dus is het belangrijk dat een deel van de woningen sociaal blijft, maar ook dat er voldoende middeldure huizen zijn voor leraren, verplegers die teveel verdienen voor sociaal, maar te weinig voor een koophuis. En dat afgewisseld met grotere woningen voor gezinnen. De mix die de Spaarndammerbuurt (nog) is, is iets om zuinig op te zijn.