Het fiasco van de nieuwe Zeesluis bij IJmuiden

De nieuwe zeesluis bij IJmuiden is niet alleen peperduur, maar ook overbodig, concludeert Bas Kok

We moeten het over de nieuwe zeesluis hebben. Deze vierde sluis bij IJmuiden wordt 500 meter lang, 70 meter breed en 18 meter diep. Behalve groot is hij duur. De totale kosten waren begroot op 848 miljoen euro. Door allerlei tegenslagen gaan die inmiddels richting het miljard.
Amsterdam betaalt 105 miljoen mee, de rest is voor kosten van Rijkswaterstaat, de Provincie en de hoofdstedelijke haven. In september 2016 startte de bouw, die inmiddels vertraging na vertraging oploopt. De sluis zal op z’n vroegst in 2022 open gaan.

De kosten waren begroot op 848 miljoen, maar gaan inmiddels naar 1 miljard

Nou zijn vertragingen en kostenoverschrijding bij grote infrastructurele projecten meer regel dan uitzondering. Op een bepaalde manier is bovenstaande dus niet zo schokkend. Dat de zeesluis een sta-in-de-weg blijkt te zijn voor de brug over het IJ, is niet fraai – dat stond in de
plannen niet als bijwerking vermeld – maar soit.
De nieuwe zeesluis is om een andere reden schokkend. De sluis is volgens Rijkswaterstaat en de nautische sector nodig om de groeiende scheepvaart in goede banen te leiden. Ook de ultrabrede containerschepen van de toekomst en zeer forse cruiseschepen kunnen zonder problemen door de nieuwe sluis.

Maar waarom moet die buitencategorie zeereuzen zo nodig door de sluis van IJmuiden? Willen ze dat zélf wel? Het antwoord daarop is verontrustend. Wie dagelijks met de pont gaat weet dat er niet veel containerschepen op het IJ varen. Amsterdam is geen containerstad. Nog
niet zo heel lang geleden betaalde de stad 128 miljoen mee aan de 171,5 miljoen euro kostende Ceres-terminal. Deze moest de te verwachten groeiende containeroverslag accommoderen. Twaalf gigantische kranen torenden vanaf 2001 boven Westpoort uit.  In 2013 sloot de containerterminal met een daverend verlies. Er kwamen namelijk geen containers.

Amsterdam is nu eenmaal geen containerstad

Lesje geleerd zou je denken: nooit meer denken dat Amsterdam een containerstad is. De kranen van het Ceres-drama waren nog niet afgebroken, of het geloof in de containers was terug. In een visioen zag de haven wederom enorme aantallen containerschepen naar de stad komen. En die kunnen natuurlijk nooit door die smalle zeesluis. Laat staan dat ze het IJ kunnen opstomen, om vervolgens met hun brede vaartuig het ruime sop te kunnen kiezen richting Rijn of IJsselmeer.

By the way: jammer dat ze op deze route niet of nauwelijks door smalle sluizen en vaargeulen kunnen. Toch bleef er reden genoeg de zeesluis te bouwen. Er zijn immers ook nog die almaar breder wordende cruiseschepen. U weet wel, voor die Passenger Terminal die
binnenkort naar IJmuiden zal worden verplaatst. Evenals een groot deel van de zeehaven-activiteiten in Westpoort. Als IJmuiden slim is worden de grote schepen net vóór de sluis aangemeerd.
Om kort te gaan: we bouwen een peperdure zeesluis die overbodig is. Net als in Rotterdam kan de haven in de IJmond prima voor de sluis worden aangelegd. De voornaamste XL-maat die straks door die zeesluis moet is een veel te breed containerschip van 1 miljard.